Mahsa Amini’nin ölümüyle ilgili yaygın protestoların ortasında İran’da internet kesintileri

İranlılar, ülkedeki son Batılı sosyal medya platformlarından ikisi olan Instagram ve WhatsApp’a erişim kaybı da dahil olmak üzere hükümete karşı günler süren kitlesel protestoların ortasında Çarşamba günü yaygın İnternet kesintileri yaşadılar.

İranlı bir yetkili daha önce bu tür önlemlerin güvenlik endişeleri dışında alınabileceğini ima etmişti ve bağlantı kaybının insanların protestolar düzenlemesini ve hükümetin muhalefete yönelik sürekli baskısı hakkında bilgi paylaşmasını zorlaştıracağını ima etmişti.

İran’da zorunlu başörtüsünü çok gevşek taktığı iddiasıyla gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ölümü üzerine ülke çapında protestolar düzenlendi. Göstericiler polisle çatıştı ve İran Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi Çarşamba günü BM Genel Kurulu’na hitap ederken bile İslam Cumhuriyeti’nin yıkılması çağrısında bulundu.

Londra merkezli insan hakları örgütü Uluslararası Af Örgütü Çarşamba günü yaptığı açıklamada, güvenlik güçlerinin protestocuları dağıtmak için cop, kuş atış, göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandığını söyledi. Raporda, güvenlik güçleri tarafından öldürülen dört kişi de dahil olmak üzere, huzursuzlukla bağlantılı sekiz ölüm bildirildi. Yüzlerce kişinin daha yaralandığını söyledi.

İranlı yetkililer, isimleri açıklanmayan silahlı grupları suçlayarak üç kişinin öldüğünü bildirdi.

İZLE | Mahsa Amini’nin ölümüyle ilgili protestolarda en az 3 kişi öldü:

‘İnternet bağlantısının neredeyse tamamen çökmesi’

Misilleme korkusuyla isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan İran’daki tanıklar, Çarşamba günü geç saatlerde The Associated Press’e mobil cihazları kullanarak artık internete erişemediklerini söyledi.

Bir ağ istihbarat şirketi olan Kentik, Inc.’de İnternet analizi direktörü Doug Madory Çarşamba günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, “Mobil veriler de dahil olmak üzere İnternet hizmetinin son birkaç saat içinde İran’da engellendiğini görüyoruz” dedi.

“Bu muhtemelen ülkedeki mevcut durum göz önüne alındığında hükümetin bir eylemidir” dedi. “İran’daki mobil sağlayıcılar için İnternet bağlantısının neredeyse tamamen çöküşünü onaylayabilirim.”

İnternet erişimini izleyen Londra merkezli bir grup olan NetBlocks, daha önce hem Instagram hem de WhatsApp’ta yaygın kesintiler bildirmişti. Her ikisi de, bir yorum talebine hemen yanıt vermeyen Facebook ana şirketi Meta’ya aittir.

Çarşamba günü erken saatlerde, İran Telekomünikasyon Bakanı Isa Zarepour devlet medyası tarafından “güvenlik sorunları nedeniyle” belirli kısıtlamaların uygulanabileceğini söylediğini aktardı.

İran, üst düzey İranlı yetkililer bu tür platformlarda kamu hesaplarını kullanmasına rağmen Facebook, Telegram, Twitter ve YouTube’u zaten engelliyor. Birçok İranlı, VPN olarak bilinen sanal özel ağları ve proxy’leri kullanarak yasakları aşıyor.

Ayrı bir gelişmede, üst düzey lider, cumhurbaşkanı ve Merkez Bankası da dahil olmak üzere birçok resmi web sitesi, bilgisayar korsanlarının devlet kurumlarına siber saldırı başlattığını iddia ettikleri için en azından kısa bir süreliğine kapatıldı.

Anonymous hareketiyle bağlantılı bilgisayar korsanları, devlet televizyonu da dahil olmak üzere diğer İran devlet kurumlarını hedef aldıklarını söyledi.

Merkez Bankası sözcüsü Mostafa Qamarivafa, resmi IRNA haber ajansı tarafından taşınan açıklamalarda, bankanın kendisinin saldırıya uğradığını yalanladı ve yalnızca web sitesine ev sahipliği yapan bir sunucuya yapılan saldırı nedeniyle “erişilemez” olduğunu söyledi. Web sitesi daha sonra restore edildi.

İran, son yıllarda, çoğu bilgisayar korsanları tarafından teokrasisini eleştiren birkaç siber saldırının hedefi oldu. Geçen yıl, bir siber saldırı ülke çapındaki benzin istasyonlarını felç etti ve günlerce sübvansiyonlu yakıt alamayan uzun öfkeli sürücüler yarattı. Saldırıya eşlik eden mesajların İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e atıfta bulunduğu ortaya çıktı.

Yurtiçi, uluslararası kınama

Amini’nin ölümü ülke çapında protestolara yol açtı. Polis, onun kalp krizinden öldüğünü ve kötü muamele görmediğini söylüyor, ancak ailesi, daha önce kalp sorunu olmadığını ve vücudunu görmelerinin engellendiğini söyleyerek bu konuda şüphe uyandırdı.

BM insan hakları ofisi, ahlak polisinin son aylarda operasyonlarını hızlandırdığını ve kadınları tokatlamak, coplarla dövmek ve polis araçlarına itmek gibi daha şiddetli yöntemlere başvurduğunu söyledi.

Çarşamba günü BM Genel Kurulu’nda da konuşan ABD Başkanı Joe Biden, “Şu anda temel haklarını güvence altına almak için gösteri yapan İran’ın cesur vatandaşları ve cesur kadınlarının yanındayız” diyerek protestoculara desteğini dile getirdi.

İZLE | Amini’nin ölümü dünya çapında protestolara yol açtı:

İngiltere ayrıca Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Amini’nin ölümüyle ilgili soruşturma açılması ve İran’ın “barışçıl toplanma hakkına saygı duyması” çağrısında bulundu.

Raisi, Amini’nin ölümüyle ilgili soruşturma açılmasını istedi. İranlı yetkililer, protestoları huzursuzluk çıkarmaya çalıştıklarını söyledikleri adı açıklanmayan yabancı ülkeleri suçladılar.

İran, son yıllarda, özellikle nükleer programıyla bağlantılı Batı yaptırımlarıyla şiddetlenen uzun süredir devam eden ekonomik kriz nedeniyle protesto dalgalarıyla boğuşuyor.

İZLE | Üst düzey BM yetkilisi bağımsız soruşturma çağrısı yapıyor:

Biden yönetimi ve Avrupalı ​​müttefikler, İran’ın yaptırımların hafifletilmesi karşılığında nükleer faaliyetlerini durdurduğu 2015 İran nükleer anlaşmasını canlandırmak için çalışıyorlar, ancak müzakereler aylardır çıkmaza girdi.

BM’deki konuşmasında Raisi, İran’ın nükleer anlaşmayı yeniden canlandırmaya kararlı olduğunu, ancak Amerika’nın herhangi bir anlaşmaya olan bağlılığına güvenip güvenemeyeceğini sorguladığını söyledi.

İran, nükleer programının barışçıl amaçlar için olduğu konusunda ısrar ediyor. O zamanki Başkan Donald Trump’ın 2015 anlaşmasından tek taraflı olarak çekilmesinden sonra nükleer faaliyetlerini hızlandırmaya başladı ve uzmanlar, isterse bomba yapmak için muhtemelen yeterince zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğunu söylüyor.